Czy cudzoziemiec może zostać działkowcem?

Ze stanowiska Prezydium Krajowej Rady Polskiego Związku Działkowców
z dnia 19 lipca 2017 roku w sprawie cudzoziemców w rodzinnych ogrodach działkowych wynika, że zarządy Rodzinnych Ogrodów Działkowych (ROD), do których wpływają wnioski lub oświadczenia cudzoziemców dotyczące prawa do działki, zobligowane są stosować przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, a zatem przy rozpatrywaniu spraw z udziałem cudzoziemców powinny badać ustawowe kryteria nabywania prawa do działki tj. czy cudzoziemiec jest osobą pełnoletnią oraz czy zamieszkuje w takiej odległości od ogrodu, by móc korzystać
z działki zgodnie z przepisami ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

W razie poważnych wątpliwości czy zastrzeżeń zarządów ROD co do dalszego legalnego pobytu cudzoziemca w Polsce, zarząd może odmówić ustanowienia na rzecz cudzoziemca prawa do działki lub zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki ROD, w szczególności mając na uwadze fakt, że umowa dzierżawy działkowej zawierana jest na czas nieoznaczony.
Zarząd ogrodu może odmówić ustanowienia lub zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki ROD na rzecz cudzoziemca, jeśli okoliczności sprawy wskazują z wysokim stopniem prawdopodobieństwa, że działka będzie wykorzystywana przez cudzoziemca w sposób niezgodny
z prawem i przepisami związkowymi – w szczególności do zamieszkania lub prowadzenia działalności gospodarczej, lub innej zarobkowej.

Weryfikując przesłankę zamieszkania cudzoziemca w Polsce, zarząd ogrodu powinien stosować takie same kryteria jak przy ocenie miejsca zamieszkania polskich obywateli. Może zatem oczekiwać przedłożenia / okazania przez cudzoziemca dokumentu poświadczającego tytuł prawny do lokalu mieszkalnego w Polsce (np. umowy najmu, aktu własności) oraz poświadczającego zameldowanie na terytorium RP.

Zarząd ROD jest uprawniony do odmowy ustanowienia prawa do działki lub zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki na rzecz cudzoziemca, jeśli jego pobyt na terenie RP jest nielegalny.

Prezydium Krajowej Rady PZD stoi zatem na stanowisku, że organy PZD realizując cele rodzinnych ogrodów działkowych stosują się do zasady niedyskryminacji ze względu na obywatelstwo.

Źródło: Polski Związek Działkowców, Okręgowy Zarząd w Bydgoszczy

Jakie są prawa i obowiązki działkowca?

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 grudnia 2013 roku o rodzinnych ogrodach
działkowych działkowcem jest pełnoletnia osoba fizyczna uprawniona do korzystania
z działki w rodzinnym ogrodzie działkowym na podstawie prawa do działki.

Działka służy zaspokajaniu potrzeb działkowca i jego rodziny w zakresie prowadzenia upraw ogrodniczych, wypoczynku i rekreacji, a jej powierzchnia nie może przekraczać 500 m2.

Na działce może posadowić altanę działkową tj. wolno stojący budynek rekreacyjno-wypoczynkowy lub inny obiekt budowlany spełniający taką funkcję, o powierzchni zabudowy
do 35 m2 oraz o wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich,
przy czym do powierzchni zabudowy nie wlicza się tarasu, werandy lub ganku, o ile ich łączna powierzchnia nie przekracza 12 m2.
W przypadku powzięcia informacji, że na terenie działki wybudowano, nadbudowano
lub rozbudowano altanę działkową lub inny obiekt z naruszeniem przepisów prawa,
stowarzyszenie ogrodowe zgłasza naruszenie do właściwego organu administracji publicznej.

Nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca, stanowią jego własność.

Na terenie działki obowiązuje zakaz zamieszkiwania oraz prowadzenia działalności gospodarczej lub innej działalności zarobkowej.

Stowarzyszenie ogrodowe uchwala swój regulamin, który obowiązuje wszystkich przebywających na obszarze rodzinnego ogrodu działkowego.
Działkowcowi przysługuje prawo do wytoczenia powództwa przeciwko stowarzyszeniu ogrodowemu o stwierdzenie nieważności regulaminu lub jego zmian w razie ich sprzeczności
z ustawą.

Działkowiec jest obowiązany uczestniczyć w pokrywaniu kosztów funkcjonowania ROD w częściach przypadających na jego działkę, przez uiszczanie opłat ogrodowych. Zasady ustalania i uiszczania opłat ogrodowych określa statut stowarzyszenia ogrodowego.

Działkowiec może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, nie później niż na miesiąc naprzód,
na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli strony nie osiągnęły porozumienia co do warunków
i terminu rozwiązania umowy.

Stowarzyszenie ogrodowe może wypowiedzieć umowę, nie później niż na miesiąc naprzód,
na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli działkowiec:
1) pomimo pisemnego upomnienia nadal korzysta z działki lub altany działkowej w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub regulaminem, niszczy infrastrukturę ogrodową albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi ogrodowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych działek lub
2) jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego za korzystanie z działki co najmniej przez 6 miesięcy pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
3) oddał działkę lub jej część osobie trzeciej do płatnego lub bezpłatnego używania.

Wypowiedzenia dokonuje się na piśmie pod rygorem nieważności.

Czy prawo do działki podlega dziedziczeniu?

Prawo do działki nie podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych tj. według norm prawa spadkowego wynikających z kodeksu cywilnego, a szczególna regulacja dotycząca następców prawnych zmarłego działkowca została przewidziana w przepisach
ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z dnia 13 grudnia 2013 roku.

Zgodnie z postanowieniami powyższej ustawy w razie śmierci jednego z małżonków prawo
do działki, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi.
Jeżeli małżonek nie posiadał prawa do działki, może w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci małżonka złożyć oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z tego prawa, pod rygorem wygaśnięcia prawa do działki.

Z chwilą wygaśnięcia prawa do działki w następstwie niedokonania czynności, o której mowa powyżej, roszczenie o ustanowienie prawa do działki po zmarłym przysługuje innym osobom bliskim. Roszczenie to wygasa w terminie 3 miesięcy od dnia powstania. Ustanowienie prawa
do działki nie może nastąpić przed upływem terminu wygaśnięcia roszczenia.

W razie śmierci działkowca niepozostającego w związku małżeńskim, roszczenie
o ustanowienie prawa do działki po zmarłym przysługuje innym osobom bliskim.
Roszczenie to wygasa w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci działkowca.

Osobami bliskimi w rozumieniu powyższej ustawy są:
– małżonek działkowca,
– jego zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
– wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
– rodzeństwo,
– dzieci rodzeństwa,
– osoby pozostające z działkowcem w stosunku przysposobienia.